UBND tỉnh Kiên Giang vừa ban hành Quy chế quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý Phú Quốc hôm 17-10. Quy chế này là căn cứ pháp lý để các cơ quan quản lý siết lại việc sử dụng tên Phú Quốc, không cho doanh nghiệp nằm ngoài huyện đảo Phú Quốc sử dụng tên gọi này cho sản phẩm nước mắm.

Cách đó ít ngày, UBND tỉnh Bình Thuận cũng ban hành Quy chế quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý Phan Thiết. Nước mắm Phan Thiết nổi danh không kém nước mắm Phú Quốc, đã được cấp bảo hộ từ năm 2005.

Nước mắm giả sẽ bị “xử”

Như vậy, không hẹn mà gặp, hai địa phương có chỉ dẫn địa lý nước mắm đều muốn siết lại việc sử dụng tên gọi độc quyền của mình. Doanh nghiệp nước mắm ở vùng khác ăn theo hai cái tên nổi tiếng này sẽ phải nhanh chóng chỉnh sửa. Nếu không được phép mà cứ tiếp tục gắn tên Phan Thiết, Phú Quốc lên chai nước mắm thì sẽ bị xem là làm hàng giả và sẽ bị xử phạt.

Lâu nay, nhiều doanh nghiệp vẫn chuyên chở nước mắm thùng từ huyện đảo Phú Quốc về TP.HCM để đóng chai, gắn nhãn trên chai là “nước mắm Phú Quốc”. Tuy nhiên, từ năm 2002, tên Phú Quốc được bảo hộ dưới dạng tên gọi xuất xứ hàng hóa (nay được gọi là chỉ dẫn địa lý). Sau đó, đến năm 2005, Bộ Thủy sản ban hành các quy chế tạm thời về sản xuất, kiểm soát, chứng nhận nước mắm mang tên gọi Phú Quốc. Quy chế này bắt buộc nước mắm mang tên Phú Quốc phải được đóng chai tại huyện đảo Phú Quốc. Ngay cả khi doanh nghiệp lấy nước mắm thùng chính gốc Phú Quốc nhưng mang đi nơi khác đóng chai thì cũng không được dùng tên Phú Quốc.

Để doanh nghiệp có thời gian thích ứng, Bộ Thủy sản cho phép doanh nghiệp đóng chai nước mắm Phú Quốc tại TP.HCM thêm ba năm nữa. Tính ra thì từ giữa tháng 6-2008, doanh nghiệp đã phải ngưng đóng chai nước mắm Phú Quốc tại TP.HCM. Tuy nhiên, do chưa có quy chế chính thức siết lại việc sử dụng tên gọi Phú Quốc nên nhiều doanh nghiệp vẫn còn “dây dưa” sử dụng tên Phú Quốc cho nước mắm đóng chai tại TP.HCM.

Nay thì UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành quy chế chính thức để quản lý chỉ dẫn địa lý này. Bà Nguyễn Thị Tịnh, Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Phú Quốc, cho biết: “Có quy chế chính thức rồi thì hiệp hội có thể dựa vào đó mà yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý hành vi vi phạm”.

Phải có giấy phép, có tem chống hàng giả

Theo quy chế của tỉnh Kiên Giang cũng như quy chế của tỉnh Bình Thuận, doanh nghiệp muốn sử dụng chỉ dẫn địa lý thì phải xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý (gọi tắt là giấy phép). Doanh nghiệp sẽ được kiểm tra, nếu đạt tiêu chuẩn thì mới được cấp giấy phép.

Theo quy định, để đạt tiêu chuẩn nước mắm Phú Quốc thì nước mắm phải được chế biến từ cá cơm đánh bắt tại vùng biển Kiên Giang, cá cơm phải chiếm trên 85%, thùng chứa chượp nhất định phải được làm bằng gỗ, không được dùng thùng nhựa hay chứa chượp trong bể xi măng. Thậm chí việc dùng loại muối nào, tỷ lệ muối-cá bao nhiêu, ướp chượp trên tàu như thế nào, dỡ cá vào thùng gỗ như thế nào, gài ém, kéo rút, pha đấu nước mắm ra sao cũng phải tuân theo tiêu chuẩn và phải thực hiện toàn bộ tại Phú Quốc.

Còn tiêu chuẩn đối với nước mắm Phan Thiết là doanh nghiệp phải sản xuất, pha đấu, đóng chai nước mắm và thực hiện gắn nhãn tại TP Phan Thiết. Nước mắm chính hiệu Phan Thiết có màu vàng rơm hoặc màu nâu; được chế biến từ cá cơm, cá nục hoặc cá khác; được ủ chượp trong thùng gỗ, khạp sành hoặc bể chượp bằng xi măng cũng được...

Sau khi được cấp giấy phép, doanh nghiệp có quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý, in trên bao bì, nhãn sản phẩm, giấy tờ giao dịch, biển hiệu... Doanh nghiệp cũng sẽ được cấp tem để dán trên các chai nước mắm như một loại tem chống hàng giả.

Doanh nghiệp nước mắm nào tiếp tục đóng chai nước mắm tại TP.HCM thì không được dùng chữ “nước mắm Phú Quốc”, “nước mắm Phan Thiết” trên nhãn nữa. Người tiêu dùng chỉ cần chú ý xem trên chai nước mắm có dán tem hay không là có thể phân biệt hàng thật-hàng giả.

                                                                                          Theo tin từ báo Pháp Luật TP. HCM